Od te davne 1929. godine pa do danas, kao da je neko ispleo dugu i neprekinutu nit, na kojoj su nanizani sve sami biseri srpske narodne muzike: pesme i kola, starogradska muzika i kompozicije u duhu izvorne tradicije, zatim vokalni i instrumentalni solisti, festivali, takmičenja i sabori, nosači zvuka, stotine i stotine radijskih i televizijskih emisija… I sve to, na svojim plećima, „nosi“ Narodni orkestar Radio-televizije Srbije, najstariji narodni orkestar u Srbiji i u okruženju, ansambl koji već odavno predstavlja paradigmu najvišeg kvaliteta, neprikosnovenog visokog standarda, reper za sve koji se narodnom muzikom bave i, nadasve, to je ansambl koji trasira put kojim se, u narodnoj muzici, ide „stepenicama do zvezda“.

A sve je počelo već pomenute 1929. godine, kada je na tek formiranom Radio Beogradu organizovan mali narodni orkestar od pet gudačkih instrumenata. Na čelo tog orkestra došao je violinista Vlastimir Pavlović Carevac. Ubrzo zatim, 1935. godine, Carevčev petočlani orkestar fuzionisao se sa ansamblom gitariste Sime Begovića. Od tog trenutka današnji Narodni orkestar Radio-televizije Srbije broji svoje istorijske godine i decenije. Sa svojom neverovatnom harizmom, Carevac se nametnuo novoformiranom orkestru kao izraziti talenat i veliki lider, koji je kao stvoren za vođu narodnog orkestra. Odličan poznavalac našeg muzičkog folklora, izvanredan solista na violini i nenametnuti autoritet, Carevac je uspeo da ostvari neophodno jedinstvo unutar samog orkestra, stvorivši orkestarsku bazu koja, ni u kom slučaju, nije bila jednolična, monotona prateća osnova već, naprotiv, orkestar koji „vrca“ od raskošno osmišljenih orkestarskih deonica, inventivnih aranžmana, čudesne zvučne i harmonske obojenosti, što je doprinelo je da se uspostavi sjajna dijalogizacija vokalnih i instrumentalnih solista s jedne, i orkestra s druge strane. U svom dugogodišnjem delovanju, Carevac je izvršio primarnu stilizaciju narodnih pesama i igara a, zahvaljujući „zlatnim glasovima“ Radio Beograda – Danici Obrenić, Anđeliji Milić, Radmili Dimić, Vukašinu Jevtiću, Ružici Protić, Miodragu Popoviću, Ljubivoju Vidosavljeviću… ostavio je dubok trag u našoj narodnoj muzici, pa se to blago brižljivo čuva u Zvučnom arhivu Radio- Televizije Srbije.

Posle odlaska Carervca u legendu, 1965. godine, rukovođenje orkestrom preuzima violinista Miodrag Rade Jašarević. Potom na čelo orkestra dolazi klarinetista Božidar Boki Milošević, a zatim, skoro trideset godina, vođa orkestra je veliki majstor harmonike Ljubiša Pavković. Godine 2010, umetničko rukovođenje Narodnim orkestrom Radio-televizije Srbije preuzima solista na harmonici Vlada Panović, koji dosledno sledi nit koju je, u našu narodnu muziku, utkao Vlastimir Pavlović Carevac.

Narodni orkestar Radio-televizije Srbije, svojim delovanjem, usmeren je na negovanje narodne muzike svih regiona Srbije, pri čemu posebnu pažnju posvećuje doslednom poštovanju svih zakonitosti i karakteristika muzičke prakse u našoj zemlji. Repertoarski je veoma razuđen i ima na programu sve modalitete narodne i starogradske pesme, romanse, novokomponovane pesme, ali i pesme i igre naroda i nacionalnih manjina koje žive u Srbiji, uz značajno prisustvo narodne muzike širokih balkanskih prostora. Javni koncerti ovog orkestra predstavljaju poseban muzički doživljaj a nastupi u medijima se mere stotinama i stotinama snimljenih i emitovanih minuta, što ovaj ansambl čini prepoznatljivim i u audio i u video formatu, a slobodno možemo da kažemo da je Narodni orkestar Radio–televizije Srbije naša „Filharmonija narodne muzike”!

U decenijama za nama, mnogi nepoznati mladi izvođači činili su prve umetničke korake uz ovu „Filharmoniju“. Potom su postajali poznati, pa harizmatični, priznati i cenjeni od stručne javnosti – ali uvek uz prepoznatljivu zvučnu boju Narodnog orkestra RTS-a, koja predstavlja svojevrsni identitet ansambla, ali i brend naše narodne muzike.

Već sama činjenica – da Narodni orkestar u jednoj godini arhivira u Zvučnom arhivu Radio Beograda sate muzike za trajno emitovanje – govori o tome da je taj orkestar „jezgro naše narodne muzike“.
Snimci ovog orkestra, sa mnogim solistima, čine drugu, medijsku dimenziju edukativnog delovanja ovog ansambla. Posedovati dobar tonski ili video snimak sa muziciranjem Narodnog orkestra može se porediti sa posedovanjem dobre knjige iz svetske literature, koja ostaje za sva vremena – kao i umetnost Narodnog orkestra Radio-televizije Srbije.

Za devedeset godina kontinuiranog delovanja u najpopularnijem segmentu života srpskog naroda – narodnoj muzici, Narodni orkestar Radio-televizije Srbije “zaorao“ je dve izuzetno duboke brazde: jednu – koja sledi neizbrisivi trag Vlastimira Pavlovića Carevca, za koga je osnovni postulat u narodnoj muzici bio kvalitet, autentičnost interpretacije i strogi odabir izvođača i drugu – da dobra narodna muzika mora da vaspitava slušalačku publiku različitog životnog doba i obrazovanja.

Želja mnogih narodnih orkestara u Srbiji da dostignu zvuk „kao Narodni orkestar RTS“ najbolja je ilustracija te paradigme i nešto čemu treba stremiti – bez zadrške. Za Narodni orkestar to je veliki kompliment – ali i ogromna obaveza, ali se svi članovi tog ansambla hrabro nose sa tim da istraju na putu autentične interpretacije, profesionalne selekcije, beskompromisnog odnosa prema raznim trendovima koji sa narodnom muzikom nemaju dodirne tačke, hrabro stojeći na bastionu nepatvorene, tradicionalne i izvorne srpske narodne umetnosti.

Devet decenija izuzetno uspešnog rada, za koje vreme je Narodni orkestar Radio-televizije Srbije izrastao u istinskog „influensera“ u našoj narodnoj muzici, to veliko vreme morao je da registruje i „radar“ naše muzičke javnosti, pa je Narodni orkestar, pored brojnih zahvalnica i priznanja, dobitnik „Zlatnog beočuga“ Kulturno-prosvetne zajednice Beograda, „Zlatne plakete“ Saveza amatera Srbije, “Velike plakete“ Muzičkog festivala „Carevčevi dani“, kao i najznačajnije i najsjajnije „Vukove nagrade“ koju dodeljuje Kulturno-prosvetna zajednica Srbije za naročite rezultate ostvarene u stvaralačkom radu na širenju kulture, obrazovanja i nauke u Republici Srbiji i na svesrpskom kulturnom prostoru.

U susret i svojoj skoroj stogodišnjici, članovi ovog našeg najslavnijeg Narodnog orkestra Radio-televizije Srbije nemaju nameru da menjaju već zacrtanu putanju. Naprotiv! A „Vukova nagrada“ samo je potvrda izvođačkog kvaliteta Narodnog orkestra Radio-Televizije Srbije i njegove istrajnosti da se ostane na putu Vuka Stefanovića Karadžića.